Είναι ο τομέας της οδοντιατρικής που ασχολείται με την αποκατάσταση μικρών ή μεγαλύτερων κενών από δόντια που λείπουν.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα των ελλείψεων υπάρχουν οι εξής κατηγορίες:
Δόντι ή δόντια με μεγάλες απώλειες οδοντικής ουσίας ή απονευρωμένα ( ενδοδοντικά θεραπευμένα), άρα και πιο αδύναμα. Η αποκατάσταση γίνεται με στεφάνες ( θήκες ή κορώνες) οι οποίες τα περιβάλλουν και τα προστατεύουν. Κατασκευάζονται εσωτερικά από μέταλλο επικαλυμμένο με πορσελάνη. Τα τελευταία χρόνια κατασκευάζονται και από ζιρκόνιο που καλύπτεται από πορσελάνη ή και μόνο από ζιρκόνιο (μονολιθικές), προσφέροντας αξιοσημείωτη αντοχή ακόμη και όταν είναι λεπτές, αισθητική ( δεν υπάρχει το γκρι του μετάλλου για να καλυφθεί) και πολύ καλύτερη αποδοχή από τα ούλα συγκριτικά με τις μεταλλοκεραμικές. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η αποκατάσταση να γίνεται με επένθετα ή υπερένθετα ρητίνης τα οποία προστατεύουν το δόντι όπως μια στεφάνη χωρίς όμως να θυσιαστεί καθόλου γερή οδοντική ουσία. Μπορείτε να τα φανταστείτε σα στεφάνες μερικής κάλυψης, δηλαδή δεν καλύπτουν γύρω – γύρω το δόντι παρά μόνο τα σημεία που είναι αδύναμα. Ακόμη λόγω του ότι είναι από ρητίνη που κατασκευάζεται σε εργαστήριο, άρα πιο ανθεκτική και συγκολλάται με ρητίνη δημιουργείται με το δόντι που έχει απομείνει μια κατασκευή πολύ σταθερή γιατί όλα τα μέρη της έχουν την ίδια ελαστικότητα και αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο στις δυνάμεις του στόματος.
Αν λείπει ένα ή περισσότερα δόντια τότε μπορούμε να καλύψουμε το κενό φτιάχνοντας μια γέφυρα αρκεί να υπάρχουν στηρίγματα και στα δύο άκρα του κενού. Γέφυρα είναι ουσιαστικά μια κατασκευή μονοκόμματη που έχει σχήμα ξεχωριστών δοντιών και στηρίζεται στα δικά μας δόντια με μόνιμη συγκόλληση (δηλαδή δε βγαίνουν), γι` αυτό και ονομάζεται ακίνητη. Τα υλικά και η μέθοδος παρασκευής της είναι ίδια με τις στεφάνες.
Αν λείπουν πολλά δόντια και κυρίως αν δεν υπάρχουν σε ακριανές θέσεις τότε δε μπορούν να κατασκευαστούν γέφυρες . Σε αυτήν την περίπτωση φτιάχνουμε μερικές οδοντοστοιχίες τα λεγόμενα “μασελάκια”. Αυτά είναι κινητά (δηλαδή τα αφαιρεί ο ασθενής το βράδυ στον ύπνο του). Είναι φτιαγμένα από μεταλλικό σκελετό που καλύπτεται από ροζ ακρυλικό και δόντια. Εφαρμόζουν πάνω στα ούλα ( στην πάνω γνάθο έχουν μεταλλικό ουρανίσκο και στην κάτω μεταλλική μπάρα κάτω από τη γλώσσα). Για να έχουν σταθερότητα συγκρατούνται από κάποια άλλα δόντια του στόματος με άγκιστρα ( τα οποία φαίνονται) ή με συνδέσμους ακριβείας (οι οποίοι δεν είναι ορατοί για καλύτερη αισθητική). Και στις δύο περιπτώσεις στα δόντια που συγκρατούν τη μερική κατασκευάζουμε στεφάνες για καλύτερη αντοχή και εφαρμογή.
Τέλος όταν λείπουν όλα τα δόντια σε μια γνάθο κατασκευάζουμε ολικές οδοντοστοιχίες, οι γνωστές “μασέλες”. Αυτές καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερη επιφάνεια ούλων για να μπορέσουν να συγκρατούνται λόγω της ατμοσφαιρικής πίεσης (όπως η βεντούζα). Έτσι στην άνω γνάθο σκεπάζουν όλο τον ουρανίσκο. Αυτό σε κάποιους ανθρώπους φέρνει τάση για έμετο, ενώ σε όλους μειώνει τη γεύση και την ευχαρίστηση του φαγητού. Φυσικά δε μπορείς να κόψεις την τροφή με τα μπροστινά δόντια γιατί μετατοπίζονται, παίρνουν αέρα και ξεκολλάνε. Για να περιοριστεί αυτό υπάρχουν στερεωτικές κρέμες (τύπου Corega). Φυσικά και αυτές αφαιρούνται κατά τη διάρκεια του ύπνο. Αν μπορούν να σωθούν δύο δόντια, ένα σε κάθε πλευρά της γνάθου, τότε μπορούμε να κάνουμε επένθετη ολική οδοντοστοιχία. Παρασκευάζουμε τα δόντια με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόσουμε στη ρίζα ένα συγκρατητικό στοιχείο, “κούμπωμα”, το οποίο εφαρμόζει πολύ σταθερά στην αντίστοιχη υποδοχή της οδοντοστοιχίας προσφέροντας έτσι μια άνεση κατά την ομιλία και τη μάσηση, και μια σιγουριά πως δε θα φύγει από τη θέση της με ένα βήξιμο ή φτάρνισμα. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι τρομερά σημαντικό στην κάτω γνάθο η οποία έχει τα μεγαλύτερα προβλήματα κινητικότητας. Για τον ίδιο λόγο η πρώτη εφαρμογή των εμφυτευμάτων ήταν στην κάτω γνάθο για να κατασκευαστεί επένθετη πάνω σε αυτά όταν δεν υπήρχαν ούτε δύο δόντια.
Τέλος υπάρχει ένα άλλο πρόβλημα που βιώνει ο περισσότερος κόσμος και το οποίο αντιμετωπίζει η προσθετική. Αφορά το φαινόμενο του βρυγμού το οποίο τα τελευταία χρόνια είναι σε έξαρση, με καταστροφές δοντιών, εμφράξεων ή και θηκών, πονοκεφάλους και δυσκολία στη μάσηση. Βρυγμός είναι μια παραλειτουργική συνήθεια που έχουν κάποιοι ως αποτέλεσμα του αγχωτικού τρόπου ζωής με τη μεγάλη πίεση και τους ανέφικτους πολλές φορές στόχους. Το άτομο που είναι σε τέτοια στρεσσογόνο κατάσταση σφίγγει με πολλή δύναμη τα δόντια του ή, ακόμη χειρότερα τα “τρίζει” δεξιά – αριστερά ή μπρος – πίσω. Ο βρυγμός γίνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας κυρίως, αλλά μπορεί και κατά τη διάρκεια της ημέρας με εντελώς ασυνείδητο τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι να σπάνε μικρά κομματάκια από τα δόντια, να ξεφλουδίζει η πορσελάνη από τις στεφάνες, να δημιουργούνται “λακκούβες” στο πλάι των δοντιών. Μπορεί να φτάσει μέχρι το σημείο να γίνει ρωγμή σε ένα δόντι ή και να σπάσει σε δυο κομμάτια και να πρέπει να γίνει εξαγωγή. Όταν η κατάσταση είναι σε έξαρση τότε μπορεί να έχουμε πονοκεφάλους, δυσκολία στη μάσηση, αλλά και στο άνοιγμα του στόματος. Για να το αντιμετωπίσουμε αυτό κατασκευάζουμε νάρθηκες βρυγμού. Είναι μασελάκια ακρυλικά τα οποία προσφέρουν σταθερό και ισορροπημένο πάτημα, οπότε σφίγγουμε λιγότερο και το κυριότερο συμμετρικά οι δύο πλευρές. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου πιέζουμε λιγότερο, μειώνονται οι πονοκέφαλοι και οι φθορές στα δόντια. Ακόμη και στην ακραία περίπτωση που συνεχίζουμε να τα τρίζουμε, επειδή το υλικό του νάρθηκα είναι πιο μαλακό από τα δόντια, καταστρέφεται αυτός προστατεύοντάς τα.